دوفصلنامه علمي

Mendeley  

Zotero  

Nemati M, Shahidani S. Analysis of narratives in the art of calligraphy in Golestan art historiography and Managheb Honarvan. mth. 2021; 11 (21) :71-86
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1765-fa.html

گلستان هنر و مناقب هنروران، دو اثر ارزنده در تاریخ‌نگاری هنر هستند که در سال‌های پایانی قرن دهم توسط قاضی‌احمد قمی در سرزمین ایرانِ دوره صفویه و در قلمرو عثمانی توسط مصطفی عالی‌افندی، به رشته تحریر درآمدند. این دو اثر برای بررسی زندگی هنرمندان این عصر و دوره‌های پیش‌تر، از اهمیت خاصی برخوردار هستند. هنرمندان مختلف در رشته‌هایی چون؛ خوشنویسی، نگارگری، تذهیب و سایر هنرها در این دو اثر مورد توجه واقع شده‌اند. از نظر مقایسه گونه‌­های مختلف هنر، به لحاظ حجم مطالب و روایت­، تعدد هنرمندان، معرفی و شرح احوال هنر خوشنویسی و هنرمندان خوشنویس، نسبت به هنرهای دیگر در اولویت قرار دارد. این امر جدای از زمینه رشد و رونق هنر خوشنویسی در دو اقلیم ایران و عثمانی و دربارهای آنها نبود؛ چرا که هنر خوشنویسی هم جنبه­‌های زیبایی و هم وجه کاربردی و دیوانی را در بر داشت و از این حیث، انعکاس اخبار خوشنویسان اهمیت بیشتری یافت. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با عطف به روایت‌های تاریخی در دو اثر مذکور تلاش دارد تا اخبار و روایت­‌های مربوط به هنر خوشنویسی و نیز خوشنویسان را در این دو اثر تطبیق نموده و جایگاه روایت تاریخی را در این موضوع بررسی نماید. سؤال اصلی این است که چه مؤلفه‌هایی با مقایسه روایت­‌های هنر خوشنویسی در گلستان هنر و مناقب هنروران قابل تحلیل و بررسی هستند؟ در این مقایسه و تطبیق روایت­‌های تاریخ‌نگارانه، مؤلفه­‌های ارزشمندی مانند؛ ویژگی‌های ساختاری این کتب، تعداد خوشنویسان و اشتراکات و افتراقات آنها، توجه به نحوه گزارش مهاجرت خوشنویسان، ذکر فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی خوشنویسان، جایگاه خانوادگی خوشنویسان، دیگر مهارت‌های هنری آنها و ذکر خاستگاه شهری خوشنویسان، استنتاج خواهند شد.