حسنوند گندایی فاطمه، شاطری میترا، شجاعی اصفهانی علی. مقایسه نقشمایههای گیاهی کاشیهای کاخ ویرانشده جهاننما با سایرکاخهای صفوی اصفهان. نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر. 1401; 12 (24)
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1910-fa.html
1- کارشناسی ارشد باستانشناسی دوران اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد.
2- دانشیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد. ، Shateri.mitra@sku.ac.ir
3- استادیار، دانشکده مرمت و باستانشناسی، دانشگاه هنر اصفهان.
چکیده: (563 مشاهده)
کاخ جهاننما در ابتدای خیابان چهارباغ، یکی از کاخهای معروف دوره صفوی است که همچون بسیاری از کاخهای دیگر این دوره، در عهد قاجار و بهصورت مشخص، حکومت ظلالسلطان به طور کامل ویرانشد. با کاوشهای باستانشناسی در محدوده تقریبی کاخ در سال 1394 علاوه بر مشخصشدن مکان دقیق آن، تعداد قابلتوجهی قطعات کاشی هفترنگ با نقوش گیاهی بهدستآمد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقوش گیاهی بهکاررفته روی کاشیهای کاخ ویرانشده جهاننما و دستیابی به وجوه اشتراک و افتراق میان این نقوش با نقوش گیاهی کاشیهای کاخهای برجامانده دورۀ صفوی در اصفهان و شناخت مـؤلفههای شاخص آنها صورت گرفتهاست. سوالات پژوهش شناسایی نوع نقوش گیاهی غالب در کاشیهای کاخجهاننما و شباهتها یا تفاوتهای آنها با سایر نقوش گیاهی روی کاشیکاریهای دیگر کاخهای دورۀ صفوی شهر اصفهان است. اطلاعات این پژوهش از طریق روش یافتهاندوزی توصیفی-تحلیلی و تطبیقی و با گردآوری اسناد و متون کتابخانهای از یکسو و از سویی دیگر، بررسی 141 قطعه کاشی مکشوفه از کاخ جهاننما و تطبیق آنها با نقوش کاشیهای کاخهای عالیقاپو، چهلستون و هشتبهشت انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشانمیدهد در میان نقوش گیاهی بهکار رفته در کاشیهای کاخ جهاننما، نقوش اسلیمی و ختایی به ترتیب، بیشترین کمیت را داشتهاند و نقشهای یادشده، با زیر مجموعههای وسیع، نشان از مطابقت بسیار با سایر نقوش موجود روی کاشیهای دیگر کاخهای اصفهان دارند. در هر چهار بنای مورد پژوهش، بیشترین شباهت را میتوان در تلفیق نقوش اسلیمی با نقوش ختایی مشاهده نمود درحالیکه در برخی بخشها، نقوش ختایی به صورت منفرد و تنها در یکی از کاخها بهکار رفتهاند.
شمارهی مقاله: 4
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای کاربردی