جلیلیان شادی، مراثی محسن، حسنی جلیلیان محمد رضا. سیر استحاله در مفهوم نجات بخشی (با تمرکز بر انگارههای طوفان و کشتی نجات). نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر. 1399; 10 (19)
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1433-fa.html
1- دانشگاه شاهد
2- دانشگاه شاهد ، marasy@shahed.ac.ir
3- دانشگاه لرستان
چکیده: (587 مشاهده)
مضمون نجات و نجات بخشی باوری جهانی است که ظهور و بروز و تجلی آن در طول حیات بشر قابل پیگیری است. این باور در اساطیر، ادیان، نحلههای عرفانی و فرهنگهای مختلف، به اشکال متفاوت دیده میشود. یکی از مهمترین و پر تکرارترین روایاتی که مضمون نجات و نجاتبخشی را گزارش میکند، واقعۀ طوفان و کشتی نجاتبخش است. طوفانی که نسل بشر را، جز عدهای معدود نابود میکند، علت وقوع، نجاتدهنده و نجاتیافتگان، محورهای اصلی داستانی است که به مرور عامل تمایز حق و باطل و اهل و نااهل در هر دوره شده است. این واقعه علاوه بر ادبیات مکتوب و شفاهی در انگارههای مختلف نیز از عصر اساطیر تا روزگار معاصر متجلی شده است. سیر تطور مضمون کشتی نجات در ادوار مختلف و چگونگی آن، مسأله اصلی این پژوهش است. به عبارتی پژوهش سعی در یافتن پاسخ این سؤال دارد که تطور و تحول مضمون نجاتبخشی در طول تاریخ حیات بشر و بازتاب آن در انگارههای ادوار مختلف چگونه بوده است؟ به این منظور پس از بررسی روایات مربوط به کشتی نجات، با استفاده از نظریه استحاله در آیکونولوژی و به روش توصیفی- تحلیلی، سیر تطور اندیشۀنجاتبخشی در انگارههای منتخب هر دوره، با رویکردی تطبیقی، بررسی و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که عناصر اصلی یعنی طوفان، کشتی، نجاتدهنده و نجاتیافته، در همه روایات حضوری ثابت دارند، اما انگارهها از بیان اسطورهای به سمت بیان نمادین سیر میکنند. همچنین با توجه به تغییر معادلهای نجات دهنده و نجات یافته، دایره نجات یافتگان گسترش مییابد تا آنجا که آیندگان را نیز در بر میگیرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای تجسمی