دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان. ، h.hoseini@aui.ac.ir
چکیده: (6121 مشاهده)
موضوع تحقیق حاضر، معرفی و بررسی تعدادی از مجسمههای سفالی جانورسان ایران در سدههای 6 تا 8 هجری مصادف با ادوار سلجوقی، خوارزمشاهی و ایلخانی است. هدف اصلی تحقیق، شناخت مهمترین ویژگیهای فرمی و تزیینی مجسمههای سفالی جانورسان ایران طی این قرون است. بدیهی است بررسی ابعاد مختلف مذکور به علاوه دلایل رونق ساخت این مجسمهها طی قرونی خاص، میتواند شناخت کمّی و کیفی ما را از این آثار در بستر هنر اسلامی افزایش بخشد. در همین راستا، تعداد بیستوچهار نمونه شاخص از این مجسمهها از موزهها یا مجموعههای مختلف خارجی و داخلی انتخاب و با معیارهای فوق موردبررسی و تحقیق قرارگرفتهاند. مهمترین پرسشهای تحقیق عبارتاند از:
- زمینهها و دلایل پیدایش چنین فرمهایی در قرون میانی اسلامی ایران چه بوده است؟
- مهمترین کاربردها و شیوههای ساخت و تزیین مجسمههای سفالین حیوانات در قرون میانی اسلامی ایران کداماند؟
- تفاوتها و شباهتهای مجسمههای مزبور با نمونههای موجود متعلق به ادوار پیش از ورود اسلام به ایران چیست؟
شیوه تحقیق، توصیفی- تحلیلی و نحوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای بوده است. بنا بر یافتههای تحقیق؛ مجسمههای سفالی جانورسان این دوره در دو دسته کاربردی مستقل یا انضمامی و دسته فاقد کاربرد معین یا صرفاً تزیینی، قرار میگیرند و رایجترین شیوههای تزیین آن ها نیز زرینفام، مینایی و لعابدار تک رنگ است. همچنین علیرغم الگوبرداری گسترده از فرم مجسمههای سفالین ادوار پیش از اسلام، درزمینه تزیینات و به خصوص نقوش و مضامین، تفاوتهای عمدهای با آن ها دارند؛ به صورتی که اغلب نقوش در قالب اسلیمی، هندسی، حیوانی، انسانی و در موارد نادری به صورت شبه کتیبهای است. البته در مواردی نیز نقوش مزبور به صورت ترکیبی و در کنار هم مورداستفاده قرارگرفتهاند. فرم اغلب مجسمهها هم علاوه بر الگوبرداری از نمونههای پیش از اسلام، احتمالاً متأثر از زمینههای مذهبی، سیاسی و فرهنگی جدید این دوران ازجمله شیوه زندگی اقوام کوچ رو تازهوارد به ایران یا نام بعضی از سلاطین سلجوقی چون طغرل (در مجسمههای شاهین) و آلپ ارسلان (در مجسمههای شیر) و یا مفاهیم نجومی بودهاست.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای کاربردی