دوره 7، شماره 13 - ( 6-1396 )
دوره 7 شماره 13 صفحات 78-63 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
kameli S, Aminpoor A. (2017). Study of symbolic pictures of the Sun in mihrab and mihrab form Tombstones of 4th to 7th centuries of Hijri calendar. mth. 7(13), 63-78.
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-732-fa.html
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-732-fa.html
کاملی شهربانو، امین پور احمد. مطالعه نگارههای نمادین خورشید در محراب و سنگ قبرهای محرابی شکل قرن 4 تا 7 ه. ق. نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر 1396; 7 (13) :78-63
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان ، afrakameli@gmail.com
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
چکیده: (8583 مشاهده)
محراب و سنگ قبرهای محرابی، از دست‌ساخته‌های مهمی در ایران به شمار می‌روند که از کارکردهای دینی - آیینی متفاوتی برخوردارند. محراب مهم‌ترین مکان مسجد جهت بازنمایی قبله است و سنگ قبر، لوحی از مشخصات متوفی (نام، تولد، مرگ، مذهب) به نشانه تکریم و احترام برای متوفی است. سنگ قبرهای محرابی، به لحاظ فرمی شباهت بسیاری با محراب دارند. شباهت این دست‌ساخته‌ها، نه‌تنها در فرم ظاهری، بلکه در تزیینات ازجمله آیات قرآنی، ادعیه، اسلیمی و ختایی‌ها نیز مشهود است. یکی از مرسوم‌ترین نقوش در این دست‌ساخته‌ها، نگارههای نمادین وابسته به خورشید است. این مقاله باهدف شناخت مؤلفه‌های معنایی نقش خورشید، سعی در پاسخ به این مسأله دارد که نماد خورشید در چه اشکالی، با چه مفاهیمی و با چه افتراق و اشتراک‌هایی در محراب و سنگ قبرهای محرابی قرن 7-4 ه.ق. جدا از کارکرد آیینی این دست‌ساخته‌ها بازنمایی شده است؟ لذا تلاش بر آن است تا با روش تحلیلی- تطبیقی، نمادهای خورشید در این دست‌ساخته‌ها، شناسایی و مفاهیم آن ها در ایران باستان و نیز پس از ظهور اسلام بررسی و درنهایت وجوه اشتراک و افتراق آن ها آشکار گردد. یافته‌ها بیانگر آن است که نماد خورشید در اشکال متفاوتی ازجمله دایره، چلیپا، گل نیلوفر و شمسه در این دست‌ساخته‌ها به‌کاررفته است. تداوم نگارههای خورشید در این دست‌ساخته‌ها بیانگر در هم‌آمیزی فرهنگ ایرانی – اسلامی است که در حکمت ایران باستان نمادی از نور و روشنایی (اهورامزدا) بوده و پس از اسلام نیز به عنوان تمثیلی از جلوه نور الهی به ویژه در نقش شمسه تجسم‌یافته است. از میان نگاره‌ها، نقش دایره بیشترین کاربرد را در محراب‌ها و گل نیلوفر در سنگ قبرها داشته و نقش شمسه و چلیپا در محراب‌ها حضوری پررنگ داشته و در سنگ قبرها مشاهده نشده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای تجسمی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
