1- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
2- دانشیار گروه باستان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. ،habibshahbazi35@gmail.com
2- دانشیار گروه باستان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. ،
چکیده: (33 مشاهده)
نقوش گرفت و گیر در هنر کاشی‌کاری دوران اسلامی، نشان‌دهنده محتوای غنی عرفانی، فرهنگی و اجتماعی آن دوران است. ماهیت تقابلها در نقوش گرفت و گیر، ضمن اشاره به اعتقادات شاخص هر دوره تاریخی، به نوعی تفاوت باورهای عمیق پدیدآورندگان آن را نمایان میکند. پژوهش حاضر، ضمن دسته‌بندی نقوش گرفت و گیر در قالب یک مطالعه تطبیقی، به بررسی تفاوتها و یا شباهتهایی بین انواع نقوش گرفت و گیر در هنر کاشی‌کاری بناهای شاخص شهرهای پایتخت دوره‌های صفویه (شهر اصفهان) و قاجار (شهر تهران) می‌پردازد. از این رو، بر اساس اسناد و نسخ خطی و بررسی میدانی محققان، جامعه آماری مورد مطالعه شامل کاخ گلستان و موزه مقدم در شهر تهران (دوره قاجار) و کاخ هشت بهشت، کاخ چهلستون، عمارت عالی قاپو و کلیسای مریم مقدس در شهر اصفهان (دوره صفویه) بود. لذا، ابتدا لیستی از نقوش گرفت و گیر در این بناها تهیه شده و بر اساس محتوای نقوش، دسته‌بندی نقوش انجام گرفت. سپس به روش توصیفی- تحلیلی، ضمن تحلیل نقوش، به مطالعه تطبیقی آن‌ها در دوره‌های مختلف صفویه و قاجار پرداخته شد. نتایج، حاکی از آن بود که تنوع نقوش حیوانات و استفاده از نقوش جانوران اسطورهای و ترکیبی (مانند کایلین)، انتزاعی و خیالی و توجه بیشتر به محتوای معنوی و عرفانی در دوره صفویه رایج بود؛ اما در دوره قاجار، تنوع کم نقوش حیوانات، نقوش واقعگرایانه و طبیعیتر و استفاده از مفاهیم داستانی و حماسی با اولویت به نقشمایه شیر در همه نقوش، بیشتر رایج بود. همچنین، در نقوش دوره قاجار، طیف رنگها نسبت به دوره صفوی، گستردهتر بوده و رنگ‌های غالب گرمی همچون قرمز، آجری، نارنجی، زرد و قهوه‌ای بیشتر در نقوش استفاده می‌شد؛ این در حالی است که در دوره صفوی بیشتر، رنگ‌های سردی همچون آبی، فیروزه‌ای، نیلی و سبز در نقوش بکار برده می‌شد.
شماره‌ی مقاله: 11
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماری و ....
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
