دوره 12، شماره 23 - ( 6-1401 )
دوره 12 شماره 23 صفحات 76-59 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Vaez A. (2022). Comparative Study of Portraits of The Preceding and Recent Kings of Qajar Engraved on Coins and Medals in Terms of Sociological Semiotics. mth. 12(23), 59-76. doi:10.61186/mth.12.23.59
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1920-fa.html
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1920-fa.html
واعظ علیرضا. مطالعه تطبیقی پرتره های شاهان متقدم و متأخر قاجار منقوش بر سکه ها و مدال ها از منظر نشانه شناسی اجتماعی نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر 1401; 12 (23) :76-59 10.61186/mth.12.23.59
استادیار پژوهش هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان. ، a.vaez@aui.ac.ir
چکیده: (1819 مشاهده)
به عنوان یک امر تاریخی، با در نظر گرفتن میزان تأثیر سواد مخاطبین متون در کیفیت تفسیر، همواره خوانش و تحلیل یک متن تصویری به کمک رمزگان ها و نشانه های نهفته در آن، امکان‌پذیر گشته است. در این میان، سکه ها و مدال های منقوش به نقش شاهان قاجار، به مثابه متون تصویری نشاندار در فرآیند نشانه‌شناسی، می‌توانند به عنوان رسانه‌های گفتمانی مطرح گردند که در آنها شاهان در مقام فرستنده، پیام هایی را به مخاطبان انتقال می‌دهند. سکه‌ها جدایی از نقش اقتصادی، همواره حامل پیام های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و بیانگر قدرت طبقه حاکم بوده اند؛ از این رو وجه نمادین سکه ها همیشه بر وجوه دیگر غالب بوده است. این پژوهش با هدف به کارگیری دو روش نشانه شناسی (بارت و گریمس) در جهت تحلیل و تطبیق پرتره های شاهان منقوش بر سکه‌های قاجار، و تفسیر نشانه‌های موجود، در تلاش است تا با استفاده از روش کیفی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی و تطبیقی، به این پرسش‌ها پاسخ دهد که 1. تصاویر، بیانگر چه مضامین فکری و هژمونیک در دو دوره متقدم و متأخر در عصر قاجار هستند؟ و 2. چه گفتمان هایی از طریق این تصاویر برساخته می شوند؟ از این رو پژوهش حاضر در پاسخ به پرسش های فوق به این نتیجه رسید که در این عصر، شاهان قاجار با قرار دادن تصویر خود بر روی سکه ها به عنوان روشی در جهت اقتدارگرایی سیاسی، در پی جاودانه ساختن خود، مشروعیت بخشیدن به حاکمیت خویش، متجلی ساختن شوکت شاهانه و هژمونی سلطان، در سطح ملی و فراملی بوده اند. نتایج حاکی از آن است که در دوره متقدم، ضمن پایبندی حاکمان به حفظ هویت بومی و اصالت ملی، گفتمان های فرهی، قدرت بی بدیل، و شکوه و ثروت، حاکم بوده است. در ابتدای دوره متأخر، ضمن گرایش به سوی مدرنیته، با کمی نرمش، گفتمان های همدلی، مشارکت و تجدد، و در ادامه این دوره نیز گفتمان ارعاب و تهدید و همچنین انفعال، به گفتمان های قبلی افزوده می گردد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای تجسمی
فهرست منابع
1. آرگایل، مایکل. (۱۳۷۸). روانشناسی ارتباطات و حرکات بدن، ترجمه مهناز فرجی، تهران: مهتاب.
2. آزمون، زینب. (1394). تاریخ قاجاریه (نگاهی به تاریخ قاجاریه براساس سکه ها و مدال های این دوره)، تهران: راشدین.
3. آزمون، زینب؛ نیستانی، جواد و موسوی، مهدی. (1389). مطالعه و بررسی سکه ها و مدال های دوره قاجار در موزه ملی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران.
4. اکو، امبرتو. (1387). نشانه شناسی، ترجمه پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.
5. آلام، کر. (1383). نشانه شناسی تئاتر و درام، ترجمه فرزان سجودی، تهران: نشر قطره.
6. الهی، محبوبه. (۱۳۸۹). لباس به مثابه هویت، فصلنامه مطالعات ملی، سال یازدهم، شماره دوم، صص 30-3.
7. ایروانی، آرزو. (1382). تجزیه، تحلیل و بررسی نقوش تصویری و نوشتاری سکه های قاجار، پایان نامه کارشناسی، دانشگاه علم و هنر، اردکان یزد.
8. بارت، رولان. (۱۳۷۵). اسطوره امروز، ترجمه شیرین دخت دقیقیان، تهران: مرکز.
9. بارت، رولان. (۱۳۸۷). اتاق روشن، ترجمه فرشید آذرنگ، تهران: حرفه نویسنده.
10. بارت، رولان. (۱۳۸۹). پیام عکس، ترجمه راز گلستانی فرد، تهران: نشر مرکز.
11. بشیریه، حسین . (۱۳۷۹). نظریه‌های فرهنگ در قرن بیستم، تهران: موسسه فرهنگی آینده پویای تهران.
12. بلوکباشی، علی. (۱۳۸۳). مقدمه پوشاک در ایران زمین، از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ترجمه پیمان متین، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
13. پاشایی، ژیلا و جباری صداقت. (۱۳۹۱). ظهور نقوش انسانی در مهرهای دوره قاجار، فصلنامه گنجینه اسناد، سال بیست و دوم، دفتر چهارم، شماره هشتاد و هشت، صص ۱۰۷-۷۹.
14. پورمند، حسنعلی و داوری، روشنک. (۱۳۹۱). تصویر شاهانه و بازنمایی قدرت در قاجاریه، مطالعه تطبیقی هنر دوره فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه قاجار در گفتمان قدرت، نشریه مطالعات تطبیقی هنر، شماره چهارم، دانشگاه هنر اصفهان، صص ۱۰۵-۹۳.
15. ثواقب، جهانبخش؛ امرایی، سیاوش؛ خزائی، سهم الدین و شهیدانی، شهاب. (1401). بازتاب اندیشه شهریاری و مذهب در سکه های دوره قاجاریه، مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام، بهار و تابستان 1401، دوره 16، شماره 1- شماره پیاپی30، صص112 – 73.
16. چندلر، دنیل. (۱۳۸۷). مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا، چاپ دوم، تهران: سوره مهر.
17. حسینی، منیرالسادات. (1395). بررسی نقوش سکه های قاجاری تبرستان موزه شهرستان بابل و ملک تهران، نخستین همایش بین المللی هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی با تأکید بر هنرهای روبه فراموشی، اصفهان.
18. حسینی، ناهید؛ همافر، محمدحسین و سجودی، فرزان. (1392). نشانه شناسی گفتمانی در نقوش سیمرغ و عقاب بر لباس شاه ساسانی، نقش مایه، شماره 14، 40-29.
19. دادور، ابوالقاسم و ایروانی، آرزو. (1393). بررسی تطبیقی وجوه تصویری نقوش سکه و تمبر در دوره قاجار، پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، شماره 8، 70-57.
20. دهخدا، علی اکبر. (1337). لغت نامه دهخدا، چاپ اول، تهران: نشر دانشگاه تهران.
21. دینه سن، آنه ماری. (1380). درآمدی بر نشانه شناسی، ترجمه مظفر قهرمان، تهران: نشر پرسش.
22. ذکایی، محمد سعید و امن پور، مریم. (۱۳۹۱). درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران، به سفارش اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران: تیسا .
23. رهبرنیا، زهرا و نیک چری، پریسا. (۱۳۹۲). تاثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی دوران مشروطه بر تن پوش مردمان عصر قاجار، چیدمان، شماره دوم، صص 151-142.
24. ریچموند، ویرجینیا و مک کروسکی، جیمزسی. (۱۳۸۸). رفتار غیر کلامی در روابط میان فردی، ترجمه فاطمه سادات موسوی و ژیلا عبدالله پور، تهران: دانژه.
25. زیباکلام، صادق.(۱۳۹۲). سنت و مدرنیته، ریشه یابی علل ناکامی اصلاحات و نوسازی سیاسی در ایران عصر قاجار، چاپ هفتم، تهران: روزنه.
26. شریعت‌پناهی، سیدحسام الدین. (۱۳۷۲). اروپایی ها و لباس ایرانیان، تهران: قومس.
27. شمس اشراق، عبدالرزاق. (۱۳۶۹). نخستین سکه‌های امپراتوری اسلام، اصفهان: دفتر فرهنگی استاک.
28. شهشهانی، سهیلا. (۱۳۹۶). پوشاک دوره قاجار، چاپ اول، مشهد: فرهنگسرای میردشتی.
29. شهیدی رضوی، عطیه و حسنی، غلامرضا. (۱۳۹۶). تحلیل عملکرد زبان بدن در انتقال مفاهیم بصری به استناد چهره‌های عکس های پادشاهان قاجاری، دو فصلنامه پژوهش هنر، سال هفتم، شماره چهاردهم، دانشگاه هنر اصفهان، صص 35-44.
30. غیبی، مهرآسا. (۱۳۹۱). هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، چاپ چهارم، تهران: هیرمند.
31. فریه، ر. دبلیو. (۱۳۷۴). درباره هنرهای ایران، ترجمه پرویز مرزبان، چاپ اول، تهران: نشر و پژوهش فروزان روز.
32. لچت، جان. (۱۳۷۸). پنجاه متفکر بزرگ معاصر از ساختار گرایی تا پسامدرنیته، ترجمه محسن حکیمی، چاپ دوم، تهران: خجسته.
33. ماساهارو، یوشیدا. (۱۳۷۳). سفرنامه یوشیدا ماساهارو: نخستین فرستاده ژاپن به ایران دوره قاجار، ترجمه هاشم رجب زاده با همکاری ی. نی ئی یا، مشهد: آستان قدس رضوی.
34. مبینی، مهتاب و اسدی، اعظم. (۱۳۹۶). سیری در مدل و لباس دوره قاجار، تهران: مرکب سپید.
35. متین، پیمان. (۱۳۸۳). پوشاک و هویت قومی و ملی، فصلنامه مطالعات ملی، سال پنجم، شماره سوم، صص ۸۲-۳۷.
36. موسوی، سید مهدی. (۱۳۹۲). سکه های ماشینی قاجار، تهران: پازینه.
37. میلانی، عباس. (۱۳۷۸). تجدد و تجددستیزی، چاپ اول، تهران: آتیه.
38. نصرتی، روح الله. (۱۳۸۲). زندگی و آثار بارت، نامه انسان شناسی، دوره اول، شماره چهارم، صص ۱۸۸-۱۸۱.
39. واعظ، علیرضا. (1400). تحلیل گفتمان عکس های عکاسان منتخب اصفهان (عصر قاجار) با تکیه بر آرای ژیلین رُز، رساله دکتری، دانشگاه هنر، تهران.
40. ورنویت، استفان. (۱۳۸۳). گرایش به غرب (در هنر عثمانی، قاجار، هند)، جلد ششم از گزیده ده جلدی مجموعه هنر اسلامی، گردآوری ناصر خلیلی، تهران: کارنگ.
41. ون لیوون، تئو. (۱۳۹۵). آشنایی با نشانه شناسی اجتماعی، ترجمه محسن نوبخت، تهران: نشر علمی.
42. Clarke, R. & Mohabat - Ayin, A. (1974). Modern coinage of Iran. Texas: Numismat - ics International.
43. Di Borgomale, R. & Hyacinth, L. (1951). Album Of Coins, Medals, and Seals Of the Shahs Of Iran (1500- 1948). London: Oxford Printed at the University Press by Charles Batey.
44. Reinalds, P. (1976). The Coins Of the Shah Of Persian, Safavi, Afghans, Efsharis, Zands, and Kajars. Tehran: Imperial Organization For Social Services.
45. URL 1: https://www.Sepahbankmuseum/Naser al-Din Shah Qajar (access date: 2022/03/24).
46. URL 2: https://www.pictosee.com/dafineh2500 (access date: 2022/02/14).
47. URL 3: https://www.Sekeha.com (access date: 2022/03/26).
48. URL 4: https://www.Ircoins.loxtarin.com/post/354 (access date: 2022/02/20).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
