دوره 12، شماره 23 - ( 6-1401 )
دوره 12 شماره 23 صفحات 90-77 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mirzaeimehr A A, Hasanzade Moghadam M. A comparative study of knotting decorations and knot tools Used in Ghaffarieh and Kabud domes of Maragheh city. mth 2022; 12 (23) :77-90
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1878-fa.html
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1878-fa.html
میرزایی مهر علی اصغر، حسن زاده مقدم مریم. مطالعه تطبیقی تزیینات گره‌چینی و آلتهای گره به کار رفته در گنبدهای غفاریه و کبود شهر مراغه. نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر. 1401; 12 (23) :77-90
1- استادیار دانشگاه علم و فرهنگ، تهران. ، ali.a.mirzaeimehr@gmail.com
2- دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س) تهران.
2- دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س) تهران.
چکیده: (337 مشاهده)
گره‌چینی یکی از منظم‌ترین تزیینات هندسی است که با فراگیری اسلام گسترش یافت. در میان حکومت‌های مختلف اسلامی، عهد ایلخانی یکی از درخشان‌ترین دوره‌های شکوفایی و رونق هنر و معماری با کاربرد گره‌سازی در ایران است. از بناهای فاخر این دوره گنبد کبود، و گنبد غفاریه، واقع در شهرستان مراغه است که سطوح خارجی این بناها دارای گره‌چینی‌هایی با خصوصیات متفاوت و آلتهای گره زیادی هستند که بطور خلاقانه در هر یک به کار برده شده‌اند. هدف این پژوهش، شناخت نوع گره‌چینی‌ها، تحلیل خصوصیات و ویژگی آنها؛ کاربرد آلتهای گره در این بناها و مقایسه و تطبیق میان آنهاست که وجوه افتراق و اشتراکشان را آشکار سازد. تحقیق حاضر در صدد پاسخ‌دهی به این سوالات است که "نوع گره‌چینی‌ها و جایگاه آلتهای گره در سطوح خارجی گنبد کبود و گنبد غفاریه چگونه است؟ و دارای چه اشتراکات و افتراقاتی نسبت به یکدیگر هستند؟" مقاله پیش رو به روش تطبیقی ـ توصیفی انجام گرفته و اطلاعات، ترکیبی از منابع کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی است. نتایج نشان می‌دهند: با وجود اینکه هر دو بنا متعلق به یک دوره است؛ اما دو نوع گره‌چینی با دو اجرای متفاوت در هر دو بنا به کار رفته است. بدین صورت که گره‌چینی گنبد غفاریه با تلفیق آجر و کاشی معرق بصورت نیمه برجسته ساخته شده و آلتهای گره بطور مجزا با کاشی معرق در مقرنس‌ها استفاده شده است؛ اما گره‌چینی‌های گنبد کبود تماماً با آجرهای برش خورده با اندازه تقریباً یکسان به شیوه معرق‌کاری و تماماً برجسته ساخته شده‌اند؛ همچنین بیشتر آلتهای گره کاربرد مجزا ندارند.
شماره‌ی مقاله: 6
فهرست منابع
1. اکبری، فاطمه؛ پورنامداریان، تقی؛ شیرازی، علی اصغر و آیت‌الهی، حبیب ا... (1389) معرفت روحانی و رمزهای هندسی (مستخرج از رساله دکتری: تأویل رمزهای هندسی در فرهنگ و هنر اسلامی ایران)، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، 4 (1) ، (21 ـ 1).
2. ابن عباسی، ادریس و مقتدایی، علی‌اصغر (1392)، هنرهای دستی و سیر تحول آن در ایران، چاپ دوم، تهران: انتشارات جمال هنر.
3. آشتیانی، حمید و مراد زاده، سام (1393) بررسی آراء اخوان الصفا در مورد علم عدد و هندسه مطالعه موردی نقش مایه ها و تزیینات هندسی گنبد کبود مراغه، معماری شناسی،2 (13)، (13 ـ1).
4. بزرگ بیگدلی، سعید؛ اکبری گندمگانی، هیبت ا... و محمدی کله سر، علیرضا (1386) نمادهای جاودانگی (تحلیل و بررسی نماد دایره در متون دینی و اساطیری)، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)،1(1)، (97 ـ 79).
5. روان‌جو، احد و شاهین، پدرام، (1400) بررسی تطبیقی مفهوم واژه انتزاع در هنر اسلامی و هنر غربی (براساس نظریات سنتگرایان)، باغ نظر،18(97)، (92 ـ 79).
6. عسگری، فاطمه و اقبالی، پرویز (1392) تجلی نمادهای رنگی در آیینه‌ی هنر اسلامی، جلوه هنر، 5(1)، (62 ـ 43).
7. علی‌پور، مرضیه (1395) شیوه‌های اجرای آرایه‌های تزئینی معماری ایران در دوره‌ی سلجوقی، مطالعات ایران شناسی، 4(2)، (135ـ 109).
8. عنبری‌یزدی، فایزه (1394) هندسه نقوش(1)، چاپ (؟)، تهران: نشر کتاب‌های درسی ایران.
9. مشکوتی، نصرت الله (1345) فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران، سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران، تهران: انتشارات فرهنگ و هنر.
10. منتظر، بهناز و سلطان‌زاده، حسین (1398) بازتاب نقش پنج ضلعی منتظم در نقوش هندسی معماری اسلامی ایران، مطالعات هنر اسلامی، 14(30)، (40 ـ15).
11. وحدت طلب، مسعود و قدیم‌زاده، سمیه (1397) بررسی ظرافت شکل در گنبدخانه‌های ایرانی (سده‌های نهم تا دوازدهم هجری)، معماری و شهرسازی (هنرهای زیبا)، 23(3)، (40 ـ27).
12. Asfour, M. H.; Alameri, J. & Haifa' A, B.I. (2020). Abstraction Philosophy and Semantics in Islamic Art. Advanced Research & Studies Journal, 11 (6), 185-202.
13. Sattarnejad, S.; Parvin, S. & Azizi, Sh. (2018). Investigating and Studying Decorative Elements and Arrays in Kabood and Ghafarieh Dome. Humanities Sciences, 13 (4), 84-97. [DOI:10.12739/NWSA.2018.13.4.4C0227]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
