1- استادیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد. ، sarikhanimajid@yahoo.com
2- کارشناسی ارشد باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد.
چکیده: (4323 مشاهده)
بافندگی، یکی از فنون اصلی ایل بختیاری است و دستبافتههای آنها، دارای نقشهای متنوع، شیوهها و تکنیکهای مختلف ملهم از ذهن هنرمندان هستند و طرح و نقش بافتهها، با فرهنگ و طبیعت منطقه بختیاریها در ارتفاعات و دره- رودخانههای زاگرس ارتباط تنگاتنگی دارد و موقعیت جغرافیایی منطقه؛ بهخصوص پیچوتاب شبکههای ارتباطی و رودخانهها و دیگر عناصر زیستمحیطی، نقش شایان توجهی در شکلدهی به دادههای باستانشناختی و نقشمایههای آثار هنری منطقه داشته است. یکی از این آثار هنری، نقوش دستبافتههای عشایر بختیاری است. بهترین دادههای باستانشناختی جهت تطبیق با نقشمایه دستبافتهها، سفال است. هدف از پژوهش، تحلیل نقشمایههای مشترک دستبافتههای بختیاری با سفالهای پیش از تاریخ منطقه جنوب غرب ایران است. روش تحقیق، توصیفی-تطبیقی همراه با تحلیل است و دادهها، از مطالعات اسنادی و بازدید میدانی (جهت دسترسی به نقشمایه دستبافتههای بختیاری) حاصل شدهاند و رویکرد پژوهش، تاریخی است. سؤال پژوهش این بوده که تطبیق نقشمایه دستبافتههای بختیاری با سفال (یافته باستانشناختی) جنوب غرب ایران در دوران پیش از تاریخ، چگونه قابلتبیین است؟ نتایج پژوهش نشان میدهند که نقوش دستبافتههای بختیاری، ریشه در طبیعت پیرامون زندگی آنها، اعتقادات، فرهنگ و سنتهای جنوب غرب ایران داشته و شباهتهای بسیاری بین نقوش سفال و دستبافتهها وجود دارند و بسیاری از این نقشمایهها نظیر؛ نقوش هندسی، گیاهی، انسانی، حیوانی و سایر نقوش نظیر؛ چلیپا، زنجیره خمپا (مئاندر) با نقوش سفالی پیش از تاریخ منطقه جنوب غرب ایران (جعفرآباد، جوی، بندبال، چغامیش، سوزیانا و محوطههای مس و سنگ چهار محال و بختیاری مانند تپه هفشجان، سورک و شهرکرد) تطابق داشته و بیشتر نگارههای پیش از تاریخ در کالبد سفال، به دستبافتههای عشایر بختیاری راه یافته و ماندگار شدهاند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای کاربردی