دوره 9، شماره 17 - ( 6-1398 )
دوره 9 شماره 17 صفحات 14-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Baghlani S, Samanian S. (2019). A Comparative Study of Motives and Decoration of Iranian Safavid and Indian Mongolian Astrolabes (case study: Adler Planetarium and Astronomy Museum, Chicago). mth. 9(17), 1-14.
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1198-fa.html
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1198-fa.html
بغلانی سمانه، سامانیان صمد. مطالعه تطبیقی نقوش و تزئینات اسطرلاب‌های صفوی ایران و مغولی هند (مطالعه موردی: اسطرلاب‌های موزه ستاره‌شناسی اَدلر) نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر 1398; 9 (17) :14-1
سمانه بغلانی* 
1، صمد سامانیان2
1، صمد سامانیان2
1- کارشناس ارشد صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران. ، samanehbaghlani@yahoo.com
2- دانشیار، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران.
2- دانشیار، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران.
چکیده: (4396 مشاهده)
هنر ایران و هند در دوره صفوی، پیوستگی‌های زیادی با یکدیگر داشته است؛ به‌طوری که آثار آن در اسطرلاب‌سازی قرن 10 تا 12 ه.ق. با تزئینات زیاد مشهود هستند. در این دوره، اسطرلاب‌سازی به‌ویژه در ایران و هند، در مسیر جدیدی قرار گرفت و نقوش و تزئینات پرکار، تمام فضای اسطرلاب‌ها را پوشش دادند. هدف این پژوهش، بررسی نقوش و تزئینات اسطرلاب‌های صفوی ایران و مغولی هند (قرن 12-10 ه.ق.) و مطالعه تأثیر اسطرلاب‌های صفوی بر اسطرلاب‌های مغولی بوده و با روش توصیفی- تحلیلی، به مطالعه اسطرلاب‌های موزه ستاره‌شناسی اَدلر پرداخته است تا به این پرسش‌ها پاسخ دهد که نوع نقوش و تزئینات و وجوه اشتراک و تمایز اسطرلاب‌های صفوی و مغولی چیست؟ اسطرلاب‌های صفوی چه تأثیری بر اسطرلاب‌های مغولی داشته‌اند؟ 13 اسطرلاب صفوی و 8 اسطرلاب مغولی، در موزه اَدلر نگهداری شده که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته‌اند. ویژگی بارز اسطرلاب‌های این دوره، نقوش و تزئینات پرکار است که آنها را از سایر اسطرلاب‌ها متمایز می‌سازد. با بررسی و بحث و تحلیل نقوش، تزئینات و شکل نمونه ها، وجوه اشتراک و تمایز آنها شناسایی شده‌اند. اسطرلاب‌های صفوی، ویژگی‌های مخصوص به سبک خود از جمله؛ وفور به‌کارگیری آیات قرآنی و اشعار فارسی (به‌ویژه شعر «غرض نقشی است کز ما بازماند»)، تلاش در قرینه سازی و ظرافت بالای شبکه‌بری‌های عنکبوت و عضاده های پرتزئین دارند. اسطرلاب‌های هندی نیز با کرسی‌های متنوع از نظر ابعاد و تکنیک، میله نشانه‌روی بر عضاده و کمان‌های اضافه در عنکبوت، در بسیاری موارد، ظاهری متفاوت از خود به نمایش گذاشته‌اند. اما در نهایت، نقوش و تزئینات مشترک از نظر مضمون و محتوا، نوع و نحوه ساخت، هم‌چنین شباهت‌های فراوان میان این دو گروه مانند؛ شکل مثلثی کرسی ها، به‌کارگیری نقوش اسلیمی، ختایی، خط نستعلیق و شبکه بریهای ظریف در بخش‌های مختلف اسطرلاب‌ها، نمایانگر تأثیرپذیری آنها از یکدیگر هستند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
