دوره 13، شماره 26 - ( 10-1402 )
دوره 13 شماره 26 صفحات 17-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sohrabi A, Malek N, Aliabadi M, Taghavinezhad B. (2023). A comparative study of decorations in the architecture of courtyards of Qajar and first Pahlavi period houses in Shiraz. mth. 13(26), 1-17. doi:10.61186/mth.13.26.1
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1921-fa.html
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1921-fa.html
سهرابی جهرمی امین، ملک نیلوفر، علی آبادی محمد، تقوی نژاد بهاره. مطالعه تطبیقی آرایه‌های معماری فضای میانسرای خانه‌های اواخر دورۀ قاجار (1304-1260ه.ش) و پهلوی اول شیراز نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر 1402; 13 (26) :17-1 10.61186/mth.13.26.1
امین سهرابی جهرمی1 
، نیلوفر ملک* 2، محمد علی آبادی3 ، بهاره تقوی نژاد4
، نیلوفر ملک* 2، محمد علی آبادی3 ، بهاره تقوی نژاد4
1- کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان.
2- استادیار، دانشکده معماری وشهر سازی دانشگاه هنر اصفهان. ،n.malek@aui.ac.ir
3- استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز.
4- استادیار، دانشکده صتایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان.
2- استادیار، دانشکده معماری وشهر سازی دانشگاه هنر اصفهان. ،
3- استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز.
4- استادیار، دانشکده صتایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان.
چکیده: (1067 مشاهده)
آرایه‌های معماری در جدارۀ میانسرای خانه‌های شیراز با داشتن تنوع بسیار در نوع و کاربرد هر یک از عناصر آن، روح متفاوتی را به فضا داده است. در این فضا از انواع تکنیک‌های گچ‌بری، کاشی‌کاری، کارهای چوبی، سنگی و آجرکاری متناسب با نقش عملکردی هر جز استفاده شده است. در گذر از دورۀ قاجار و رسیدن به دوران پهلوی اول علاوه بر تغییر در نحوۀ ساخت بنا و معماری میانسرا، تحولاتی نیز در شکل و ساخت آرایه‌های معماری حادث شده است. پرسشی در اینجا مطرح می‌شود که شباهت‌ها و تفاوت‌های آرایه‌های معماری فضای میانسرای خانه‌های اواخر دورۀ قاجار و پهلوی اول شیراز در چیست؟ نحوه و نوع آرایه‌ها به چه صورت بوده است؟ در این مقاله با مقایسۀ آرایه‌های فضای میانسرای خانه‌های اواخر دورۀ قاجار و پهلوی اول شیراز سعی در پیدا کردن شباهت‌ها و تفاوت‌های هر جز از آرایه‌های معماری را دارد که به وسیلۀ آن می‌توان به نحوه تغییرات در طول این زمان پی برد. با مطالعه و تحقیق در این‌باره و مقایسۀ جز به جز آرایه‌های معماری علاوه بر شناخت نقوش استفاده شده در هر دو دوره و دسته‌بندی آن، در مشخص شدن میزان شباهت‌ها و تغییرات به وجود آمده کمک می‌کند. این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی ـ تاریخی می‌باشد که به وسیلۀ مطالعات کتابخانه‌ای، برداشت و بررسی میدانی و تجزیه و تحلیل از طریق مقایسۀ داده‌ها انجام شده است. برمبنای مطالعه و مقایسۀ انجام شده در این مقاله، نتیجه‌ای که حاصل می‌شود بدین صورت است که ارسی‌های دورۀ قاجار به پنجره‌هایی ساده با نحوۀ قرارگیری و ساخت متفاوت تبدیل شده است. ازارۀ سنگی خانه‌ها با تغییراتی در نقوش، ترکیب‌بندی، تکنیک اجرا و در مواردی مصالح جدید همراه بوده است. در گچ‌بری‌ها نقش و تکنیک همچنان یک روند را در پیش گرفته و میزان تفاوت‌های کمی در این دوران ایجاد شده است. در کاشی‌کاری تفاوت چشم‌گیری در میزان استفاده، تنوع نقش، رنگ و نحوۀ قرارگیری دارد. آجرکاری‌ها نسبت به کارگیری یکسانی دارند ولی در تکنیک اجرا تفاوت‌هایی ایجاد شده که به نسبت در نقوش نیز این تمایز مشخص است. با این حال در هر دو دوره خانه‌های باشکوهی ساخته شده است که دارای شخصیت و زیبایی منحصر به فردی هستند.
واژه‌های کلیدی: آرایه‌های فضای میانسرا، آرایه‌های خانه‌های اواخر قاجار شیراز، آرایه‌های خانه‌های پهلوی اول شیراز، انواع آرایه‌های معماری، مطالعۀ تطبیقی.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماری و ....
فهرست منابع
1. اوجی، نرگس (1374). بررسی تزیینات معماری منازل قدیمی شیراز. جلوه هنر، (4)، 64-60.
2. اردشیری، مهیار و معماریان، غلامحسین (1389). هویت شهری شیراز. چاپ اول، شیراز: نوید شیراز.
3. بانی‌مسعود، امیر (1388). معماری معاصر ایران (درتکاپوی بین سنت و مدرنیته). چاپ اول، تهران: هنر و معماری قرن.
4. باور، سیروس (1388). نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران. چاپ اول، تهران: فضا.
5. حائری مازندرانی، محمدرضا (1388). خانه، فرهنگ، طبیعت. چاپ اول، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
6. حاج‌قاسمی، کامبیز و موسوی روضاتی، مریم (1377). گنج‌نامه: فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران (خانه‌های اصفهان). ترجمه کلود کرباسی، چاپ اول، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
7. ریاضی، محمدرضا (1395). کاشی‌کاری قاجاری. چاپ اول، تهران: یساولی.
8. زارعی، هانی (1394). معماری خانه‌های شیراز: دوره قاجار. چاپ اول، تهران: سمیرا.
9. عمرانی‌پور، علی (1384). هنر و معماری اسلامی ایران: یادنامه استاد دکتر لطیف ابوالقاسمی. چاپ اول، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
10. فهیمی‌زاده، حسین (1385). شیراز شهر معماران مکتب‌ساز: معرفی و شناخت معماری بافت میانه شیراز. مجموعه مقالات سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران. به‌کوشش باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، جلد سوم، تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، 448-429.
11. قبادیان، وحید و کیانی، مصطفی (1392). خاستگاه معماری مدرن در تهران: بررسی و شناخت اولین بنای سبک معماری مدرن در پایتخت کشور. نامه معماری و شهرسازی، سال ششم (11)، 58-39.
12. کیانی، محمدیوسف (1376). تزیینات وابسته به معماری ایران دوره اسلامی. چاپ اول، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
13. کیانی، مصطفی (1392). جایگاه هنر آجرکاری تزیینی در معماری دوره پهلوی اول. هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، دوره 18 (1)، 28-15.
14. گودرزی، مرتضی (1388). آیینه خیال: بررسی و تحلیل تزیینات معماری دوره قاجار. چاپ اول، تهران: سوره مهر.
15. معماریان، غلامحسین (1373). آشنایی با معماری مسکونی ایرانی (گونه‌شناسی درون‌گرا). چاپ اول، تهران: دانشگاه علم‌وصنعت ایران.
16. مکی‌نژاد، مهدی (1387). تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی: تزیینات معماری. چاپ اول، تهران: سمت.
17. نصر، طاهره (1383). معماری و شهرسازی شیراز در دوره پهلوی (1357-1300 خورشیدی). چاپ اول، تهران: روزنه‌کار.
18. وافی، محمدحسین (1381). پنجره در معماری مسکونی دوره صفوی اصفهان. هنر، (52)، 143-119.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
