دوره 11، شماره 22 - ( 12-1400 )
دوره 11 شماره 22 صفحات 64-49 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Vakili N. Reading the Ascension (Meraj Nameh) writing of the Holy Prophet (pbuh) (Ilkhani and Timurid period) from the perspective of ancient Iranian mythology. mth 2022; 11 (22) :49-64
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1835-fa.html
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1835-fa.html
وکیلی ندا. خوانش معراج نامه‌نگاری پیامبر اکرم (ص) (دوره ایلخانی و تیموری) از منظر اساطیر ایران باستان. نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر. 1400; 11 (22) :49-64
دکتری پژوهش هنر، دانش‌آموخته دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران. ، m_455m@yahoo.com
چکیده: (1266 مشاهده)
نزد مذاهب مختلف، عقاید متفاوتی در ارتباط با جهان و دنیای پس از مرگ وجود دارد که یکی از این سفرها در داستان‌های ملل مختلف معراج به پهنه فرا جهانی است، هرچند داستان‌های عروج با مضامین مختلف در فرهنگ‌های متفاوت با اشتراکات لفظی و معنوی متعددی همراه است ( همچون متون آخر الزمانی مکاشفه ای، متون فرجام شناختی، سفرهای اَُخروی، رویا، سیرروحانی، متون افسانه ای، صعود به آسمان ها و...) ولی می‌توان با تحلیل و بررسی دقیق‌تر این داستان‌ها و نمادهای روایت دار مشابه در آن به چگونگی استفاده از کهن‌الگوها و اسطوره‌ها در طول زمان برای خلق معانی جدید ( به‌صورت آشکار و یا مستتر) در آنها پی برد. که از اهداف اصلی این پژوهش نیز تحلیل و بررسی نمادهای روایت دار موجود در داستان و نگاره‌های معراج نامه ایلخانی (772-762 ه ق) و معراج نامه تیموری (840 ه ق) بر اساس رویکرد نظریه معنای کهن‌الگوی نورتروپ فرای است که دارای مراحلی است. از سؤالات اصلی این پژوهش این مطلب است که داستان و نگاره‌های معراج نامه بر اساس مراحل نظریه کهن الگویی و اسطوره شناختی فرای به چند ساختار قابل دسته بندی است؟ و در کدام بخش از نگاره‌های(دوزخی یا بهشتی) از اصل داستان‌های عروج اساطیری موجود در تمدن باستانی(ایران) بهره برده‌اند و به صورت نامتبدل و متبدل معانی جدیدی را ابداع کرده اند؟ تا از طریق اصل جابه جایی اسطوره ای در نظریات فرای بتوان به تبار و پیشینه روایی و تصویری معراجنامه نگاره ها نزدیک شد. بنابراین نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش با استفاده از روش تطبیقی- تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای گویای این مطلب است که معنای کهن‌الگویی موجود در نگاره‌ها در هشت ساختار معنایی طبق الگوی نظری نورتروپ فرای قابل دسته‌بندی است و مفاهیم اسطوره‌ای در آن به‌صورت تبدیل نشده ( آشکار) و تبدیل‌شده ( پنهان) در بیشتر نگاره‌های دوزخی و بهشتی قابل‌بررسی است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای تجسمی
فهرست منابع
1. آقابیگی‌پور، پیمان و کاظمی، داریوش (1398). آتش و آریایی‌ها: انعکاس آن در شاهنامه فردوسی. نشریه ادبیات تطبیقی، 55 (14)، 396-345.
2. اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1393). اسطوره بیان نمادین. چاپ چهارم، تهران: سروش.
3. اوتاس، بو (1397). سفر به جهان دیگر، در سرایش کهن پارسی. ترجمه داریوش کارگر. مجله ایران‌شناسی، سال دهم (38)، 326-311.
4. بویس، مری (1369). تاریخ کیش زرتشت. ترجمه همایون صنعت‌زاده، چاپ اول، تهران: توس.
5. دادگی، فرنبغ (1369). بندهشن. ترجمه مهرداد بهار، چاپ هفتم، تهران: توس.
6. دوبوکور، مونی (1394). رمزها زنده جان. ترجمه جلال ستاری، چاپ پنجم، تهران: مرکز.
7. دوشن گیمن، ژاک (1375). دین ایران باستان. ترجمه رؤیا منجم، چاپ اول، تهران :فکر روز.
8. دیاری، محمدتقی (1379). پژوهشی در باب اسرائیلیات در تفاسیر قرآن. چاپ دوم، تهران: سهروردی.
9. ژینو، فیلیپ (1382). ارداویراف‌نامه (ارداویرازنامه)؛ حروف‌نویسی، آوانویسی، ترجمه متون پهلوی، واژه‌نامه. ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، چاپ دوم، تهران: معین، انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران.
10. سگای، ماری رز (1385). معراجنامه سفر معجزه‌آسای پیامبر (ص). ترجمه مهناز شایسته‌فر، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
11. طهوری، نیر (1384). مقام بهشت در هنرهای سنتی ایران. فصلنامه خیال، 4 (16)، 17-4.
12. عبداله، زهرا (1394). "تبیین ریشه‌های ماهوی معراج و بازتاب آنها در حوزه تصویر با تأکید بر نگاره‌های معراج پیامبر گرامی اسلام (ص)". رساله دکتری، تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر. تهران: دانشگاه شاهد.
13. فرای، نورتروپ (1377). تحلیل نقد، کالبدشناسی نقد. ترجمه صالح حسینی، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
14. فرای، نورتروپ (1379). رمز کل: کتاب مقدس و ادبیات. ترجمه صالح حسینی، چاپ دوم، تهران: نیلوفر.
15. فردوسی، ابوالقاسم (1388). شاهنامه. بر اساس چاپ مسکو، چاپ اول، تهران: پیام عدالت.
16. فریزر، جیمز و فریزر، رابرت (1394). شاخه زرین: پژوهشی در جادو و دین. ترجمه کاظم فیروزمند، چاپ هشتم، تهران: آگاه.
17. کرتیس، وستا سرخوش (1387). اسطوره‌های ایرانی. ترجمه عباس مخبر، چاپ ششم، تهران: مرکز.
18. Boyce, M. (1985). ĀB: The concept of water in Ancient Iranian culture. Encyclopedia Iranica. Vol. 1. 18.
19. Boyce, M. (1996). A history of Zoroastrianism: The early period (Vol. 1). Brill. [DOI:10.1163/9789004294004_002]
20. Cereti, C.G. (1995). The Zand i Wahman Yasn: a Zorostrian apocalypse. Serie Orientale Roma. Vol. 75. Istituto italiano per il medio ed estremo oriente. 20.
21. Colby, F.S. (2003). "Constructing an Islamic Ascension narrative: The interplay of official and popular culture in pseudo-Ibn'Abbas". PhD Thesis. Duke University.
22. Culianu, I.P. (1991). Out of this world: Otherworldly journeys from Gilgamesh to Albert Einstein. Shambala.
23. Dabiri, Gh. (2009). Visions of Heaven and Hell from Late Antiquity in the Near East. Quaderni di Studi Indo-Mediterranei, (2), 177-190.
24. Daryaee, T. (2020). Shamanistic Elements in Zoroastrianism: The Pagan Past and Modern Reaction. Pomegranate. 35.
25. Frye, N. (2000). Anatomy of Criticism: Four Essays. Princetion and Oxford: Princetin University Press.
26. Gershevitch, I. (1959). The Avestan Hymn to Mithra: With an Introd, Transl and Comm. University Press.
27. Gruber, C.J. & Colby, F.S. (2010). The Jews at the Edge of the World in a Timurid-Era Miʿrājnāma: The Islamic Ascension Narrative as Missionary Text. The Prophet's Ascension: Cross-Cultural Encounters with the Islamic miʿrāj Tales. Indiana University Press. 50-77.
28. Gruber, C. J. (2010). The Ilkhanid Book of Ascension: A Persian-Sunni Prayer Manual. London: Tauris Academic Studies. [DOI:10.5040/9780755610020]
29. Humbach, H. (1991). The Gāthās of Zarathushtra and the other old Avestan texts/1 Introduction, text and translation. Winter.
30. Humbach, H. & Ichaporia, P. (1994). The heritage of Zarathushtra: a new translation of his Gāthās. Winter.
31. Kiperwasser, R. & Shapira, D.D. (2008). Irano-Talmudica I: The Three-Legged Ass and Ridyā in B. Ta 'anith: Some Observations about Mythic Hydrology in the Babylonian Talmud and in Ancient Iran. AJS review, 32 (1), 101-116. [DOI:10.1017/S0364009408000056]
32. McNeely, B.E. (2000). The Mi raj of Muhammad in an Ascension Typology. unpublished manuscript.
33. Oldenberg, H. (1923). Die Religionen des Veda. JG Cotta.
34. Porter, J.R. (1974). Muhammad's journey to Heaven. Numen, 21 (1), 64-80 [DOI:10.1163/156852774X00186]
35. Pourshariati, P. (2008). Decline and fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian confederacy and the Arab conquest of Iran. London: I.B. Tauris. [DOI:10.5040/9780755695270]
36. Saccone, C. (1991). II «mi'raj» di Maometto: Una leggenda tra oriente e occidente. II librodella scala di Maometto. Rossi Testa, R. (Ed.). Milano: SE. 91-155.
37. Shaked, S. (1971). The notions mēnōg and gēlīg in the Pahlavi texts and their relation to eschatology. Acta Orientalia, (33), 59-107. [DOI:10.5617/ao.5197]
38. Shaked, S. (1980). Mihr the judge. Jerusalem Studies in Arabic and Islam, 2 (1), 1-30.
39. Shvets, I.V. (1998). Ryazhenyy personazh v naskalnom iskusstve Tsentralnoy Azii (problemy interpretatsii). Voprosy Arkheologii Kazakhstana, (2), 213-218.
40. Soderblom, N. (1899). Les fravashis. Paris.
41. Subtelny, M.E. (2015). The Islamic ascension Narrative in the Contex of Conversion in Medieval Iran: An Apocalypse at the Interaction of orality and textualiy. In orality and Textuality in the Iranian word. Brill. 93-129. [DOI:10.1163/9789004291973_006]
42. Toleubaev, A.T. (1991). Relikty doislamskikh verowaniy v semeynoy obriadnosti kazakhov. Alma-Ata: Gylym.
43. Vansina, J. (1985). Oral Tradition as History. London: James Currey.
44. Widengren, G. (1983). Babakiya and the Mithraic Mysteries. In Mysteria Mithrae. Brill. 673- 696. [DOI:10.1163/9789004295605_041]
45. Zaleski, C. (1988). Otherworld journeys: Accounts of near-death experience in medieval and modern times. Oxford University Press.
46. URL1: https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8427195m/f1.planchecontact. (accessed December 24/2020).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
