دوره 10، شماره 20 - ( 11-1399 )
دوره 10 شماره 20 صفحات 93-79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Nosrati Z, Attarzadeh A. Comparative Approach to the Relationship Between Text and Hand Visual Language in Tahmasebi’s Shahnameh Pictures. mth 2021; 10 (20) :79-93
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1407-fa.html
URL: http://mth.aui.ac.ir/article-1-1407-fa.html
نصرتی زهرا، عطارزاده عبدالکریم. نگرشی تطبیقی به ارتباط متن و زبان تصویری دست در نگاره‌های شاهنامه طهماسبی. نشريه علمي مطالعات تطبيقي هنر. 1399; 10 (20) :79-93
1- کارشناس ارشد صنایع دستی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران. ، zahranosrati81@gmail.com
2- استادیار، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران.
2- استادیار، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران.
چکیده: (4333 مشاهده)
نگارگران شاهنامه طهماسبی برای به تصویر کشیدن متنِ لبریز از داستانِ شاهنامه، با بهره‌گیری از زبان تصویری دست، تلاش داشته تا عواطف و هیجانات را به مخاطب منتقل کنند. با توجه به کثرت کاربرد این نوع از ارتباطات غیرکلامی در حالت‌های مختلف، امکان داشت نقاش تحت تأثیر عوامل مختلف نظیر دستور دربار، تغییراتی در قسمت‌هایی از اثر به وجود آورده باشد که با متن هم‌خوانی ندارد. در این رابطه، پرسش اصلی مقاله این‌گونه مطرح می‌شود که نگارگران شاهنامه طهماسبی، چه وصف‌ها و حالت‌هایی را برای نمایش متن با حرکات دست برگزیده و در این راه تا چه میزان به متن کتاب وفادار بوده‌اند؟ و پرسش فرعی مقاله این است که به چه دلیل در بعضی از نگاره‌ها زبان تصویری "دست" به‌صورت اغراق و زیاده‌روی به چشم می‌خورد؟ هدف اصلی این تحقیق، شناخت مهارت‌های نقاشیِ هنرمندان شاهنامه طهماسبی در به‌کارگیری زبان تصویری "دست" و میزان توجه آنها به متن است. اشراف نسبت به ایجاد خلاقیت در نگارگری گذشته ایران، ضرورت پژوهش را دوچندان کرده و نیز با پرداختن به این موضوع که رفتارهای انسان از محیط کسب می‌شوند، از طریق مطالعه این نوع زبان تصویری می‌توان به قسمتی از آداب و رسوم گذشتگان پی برد. این مقاله، به شیوه توصیفی، تحلیلی بر پایه تطبیق داده‌ها و با استناد به نگاره‌های موجود در شاهنامه، از طریق منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. نتیجه تحقیق نشان داد که نگارگران شاهنامه طهماسبی در نگاره‌های خود، از حرکات دست در جهت نشان دادن صحنه‌های عاطفیِ داستان مانند؛ پیروزی و شکست، اندوه و افسوس، رقص، شگفتی و انتظار استفاده می‌کردند. آنان خلاقانه از ارتباطات غیرکلامی دست در جهت نمایش متن بهره برده و موفق به بازنمایی داستان و بخشی از فرهنگ دوران خود شده‌اند و نیز در پاره‌ای موارد تحت تأثیر سبک شعری اصفهان که مکتب ادبی رایج در عهد صفویان بود، از زبان تصویری "دست" به‌صورت اغراق در احساسات و تکرار در نگاره‌های خود استفاده نموده و بدین طریق، بخشی دیگر از آیین دوره خود را به‌صورت نمایش هم‌بستگی میان شعر و نگارگری، ارائه کردند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای تجسمی
فهرست منابع
1. احمدیانی‌پی، محمدهادی و نیکداراصل، محمدحسین (1395). تحلیل ارتباطات غیرکلامی در بوستان سعدی. بوستان ادب، 8 (27)، 210-181.
2. بهنام، مینا؛ قوام، ابوالقاسم و تقوی، محمد (1393). گفتار بی‌صدا بر زبان بدن در غزلیات شمس. فنون ادبی، سال ششم (11)، 48-33.
3. بیهقی، ابوالفضل محمدبن حسین (1388). تاریخ بیهقی. چاپ چهاردهم، جلد 2، تهران: مهتاب.
4. پولاک، جاکوب ادوارد (1368). سفرنامه پولاک: ایران و ایرانیان. ترجمه کیکاووس جهانداری، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
5. پهلوان‌نژاد، محمدرضا (1386). ارتباطات غیرکلامی و نشانه‌شناسی حرکات بدن. فصل‌نامه زبان و زبان‌شناسی، 3 (6)، 30-13.
6. پیز، آلن (1384). زبان بدن، راهنمای تعبیر حرکات بدن. ترجمه سعیده لرپری زنگنه، چاپ چهارم، تهران: جانان.
7. تاورنیه، ژان باتیست (1389). سفرنامه تاورنیه. ترجمه حمید ارباب شیرانی، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
8. جهانگیری، نادر (1370). رفتار غیرکلامی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 9 (1)، 220-205.
9. چمن‌آرا، سهراب (1395). گفتار شورانگیز فردوسی. https://library.tebyan.net/fa/170943 بازیابی شده در تاریخ 25 اردیبهشت 1397.
10. حسام‌زاده، منصور همایون (1389). زبان بدن، بایدها و نبایدها در زبان بدن. چاپ اول، تهران: پورنگ.
11. خسروی، حسین (1397). بازشناسی ویژگی‌های سبک هندی. پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، 9 (1)، 106-75.
12. خلج امیرحسینی، مرتضی (1389). رموز نهفته در هنر نگارگری. چاپ دوم، تهران: کتاب آبان.
13. دﻫﺨﺪا، ﻋﻠﻲاﮐﺒﺮ (1377). لغت‌نامه دهخدا. چاپ دوم، جلدهای 3، 9 و 14، تهران: دانشگاه تهران.
14. شرلی، آنتونی و شرلی، رابرت (1362). سفرنامه برادران شرلی. ترجمه آوانس، چاپ اول، تهران: نگاه.
15. شوالیه، ژان و گربران، آلن (1382). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضایلی، چاپ دوم، جلد 3، تهران: جیحون.
16. فردوسی، ابوالقاسم (1350). شاهنامه بایسنقری. چاپ اول، تهران: کاخ گلستان.
17. فردوسی، ابوالقاسم (1353). شاهنامه فردوسی به تصحیح ژول مول. ترجمه جهانگیر افکاری، چاپ دوم، تهران: فرانکلین.
18. کریستین سن، آرتور (1374). وضع ملت و دولت و دربار در دوره شاهنشاهی ساسانیان. ترجمه مجتبی مینوی، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و فرهنگی.
19. محمدزاده، مهدی و ظاهر، عادل (1394). تأثیر شاهنامه طهماسبی در سنت شاهنامه‌نگاری عثمانی. نگره، 10 (34)، 37-26.
20. مهران، فرهاد (1387). بیت مصور: پیوند متن و نقش در نسخه‌های شاهنامه. نامه بهارستان، سال هشتم و نهم (13 و 14)، 118103.
21. نیکخو، عاطفه؛ جهانگرد، فرانک و قاسمی، ملیحه (1395). بررسی ویژگی مشترک شعر سبک هندی و مینیاتور اصفهان. پژوهش‌های ادبیات تطبیقی، 4 (3)، 108-81.
22. URL 1: https://www.metmuseum.org/art/metpublications/A _Kings_Book_of_Kings_The_Shah _nameh_of_ Shah_Tahmasp (access date: 2018/11/07).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
