دوره 9، شماره 18 - ( 10-1398 )
دوره 9 شماره 18 صفحات 70-51 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- استادیار، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنراصفهان. ، art_dr.hashemi@yahoo.com
2- استادیار، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران
3- کارشناسی ارشد هنر اسلامی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد.
2- استادیار، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران
3- کارشناسی ارشد هنر اسلامی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد.
چکیده: (5675 مشاهده)
شاهنامه بایسنقری و هفت‌اورنگ ابراهیم میرزا، دو اثر شاخص هنر نگارگری ایرانی بوده که در منطقه خراسان بزرگ در فاصله تاریخی بیش از یک قرن ولی تقریباً در یک حوزه جغرافیایی، تصویرگری شده‌اند. با توجه به اینکه تزئینات بناها در گذر زمان فرسوده شده و از بین رفته، نسخ مصور حاوی ابنیه می‌توانند به‌عنوان سندی تصویری برای شناسایی تزئینات وابسته به معماری در یک منطقه جغرافیایی باشند. پرسش‌هایی که مطرح شده، اینها هستند که معماری و عناصر تزئینی آن در نگاره‌های مورد بحث، چه جایگاهی دارند؟ چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در ترسیم تزئینات معماری این دو نسخه وجود دارند؟ هدف از این تحقیق، تطبیق تزئینات معماری در دو نسخه شاخص نگارگری در منطقه خراسان با فاصله بیش از یک قرن است. این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی انجام شده و شیوه یافته‌‌اندوزی، کتابخانه‌ای بوده است. شش نگاره از ۲۲ نگاره شاهنامه بایسنقری و ۱۲ نگاره از ۲۸ نگاره هفت‌اورنگ که دارای بنای معماری بوده، به روش انتخابی و هدفمند برگزیده شدند. نتایج نشان می‌دهند که اهمیت بناهای معماری در شاهنامه بایسنقری بیشتر است و تمام صفحه، به تصویرسازی بنا اختصاص داده شده، اما در نگاره‌های هفت‌اورنگ اغلب، بنا بخشی از تصویر بوده و در ترکیب با عوامل طبیعت شکل گرفته است. کتیبه‌های شاهنامه بایسنقری، عنصری اصلی از معماری بنا محسوب می‌شوند، اما در هفت‌اورنگ، ساختاری ساده داشته و بیشتر جنبه تزئینی دارند. تنوع تصویری و نقوش هندسی و گیاهی رنگارنگ در هفت‌اورنگ، بیشتر به چشم می آیند. در هفت‌اورنگ، نقاشی‌های دیواری جایگاه مهم‌تری داشته‌اند، اما در شاهنامه بایسنقری، نقاشی دیواری بسیار کم‌رنگ جلوه کرده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای کاربردی
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |