TY - JOUR T1 - Comparison of visual equilibrium in Nastaliq's graphic arts; Safavid and contemporary style, based on the works of Mir'emad & Amirkhani TT - مقایسه تعادل بصری در گرافیک خط نستعلیق؛ شیوه صفوی و معاصر با تکیه بر آثار میرعماد و غلامحسین امیرخانی JF - mthonar JO - mthonar VL - 8 IS - 15 UR - http://mth.aui.ac.ir/article-1-808-fa.html Y1 - 2018 SP - 1 EP - 12 KW - Nasta'liq KW - Visual balance KW - Amirkhani KW - Graphic. N2 - خط نستعلیق نشانه‌ای بارز از طبع و سلیقه زیبایی‌شناختی ایرانیان و بی‌شک زیباترین و ظریف‌ترین خط در میان خطوط اسلامی است، تا جایی که آن را «عروس خطوط اسلامی» نامیده‌اند. در نگارش خط نستعلیق، برای تقویت بیان و ایجاد حس زیبایی و آرامش در بیننده، به نحوه چیدمان کلمات توجه می‌شود. در این راستا تعادل، یکی از ارکان گرافیک خط در نستعلیق است. این کیفیت بصری در خط نستعلیق اهمیت زیادی دارد. چنانکه وجود تعادل و یا عدم وجود آن در یک اثر، بر ارائه نهایی آن بسیار تأثیرگذار است. در این مقاله، تعادل از جنبه‌های مختلف در آثار دو خوشنویس مشهور شیوه صفوی (میرعماد) و معاصر (امیرخانی) در شکل ظاهری حروف، چینش کلمات و ترکیب آنها در قالب‌های مختلف خوشنویسی بررسی شده است. این کیفیت بصری در بین دو دوره، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مشاهده آثار موجود تطبیق و تحلیل شده است. پرسش‌هایی نظیر چگونگی ایجاد تعادل در خط نستعلیق، انواع تعادل در این خط‌ و به‌کارگیری این کیفیت در دو شیوه صفوی و معاصر مورد تأمل و تدقیق قرار گرفته است. نتایج بررسی‌ها حاکی از آن است که تعادل، علاوه بر زیبایی و استحکام در ترکیب‌بندی بصری، از دو جنبه در خط نستعلیق قابل‌بررسی است: ۱) بر اساس معیار سنجش خط عمود بر پایه خط افقی ۲) بر مبنای تبادل انرژی‌های حروف و کلمات از جنس دورانی، عمودی، افقی، مایل و متمرکز. همچنین به‌طورکلی تعادل در آثار خوشنویسی میرعماد نسبت به آثار امیرخانی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده، میرعماد بر وجود آن در هر ترکیب، تأکید بیشتری ورزیده است. M3 ER -